Όγκος Εγκεφάλου

 

Εισαγωγή:

Ο Όγκος Εγκεφάλου είναι μια μάζα η οποία αποτελείται από μη φυσιολογικά κύτταρα μέσα στον εγκέφαλο ή στο κρανίο. Τα κύτταρα αυτά αναπτύσσονται και πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα παρουσιάζοντας χωροκατακτητική δράση.

Τι είναι Όγκος Εγκεφάλου;

Ο Όγκος Εγκεφάλου είναι μια μάζα η οποία αποτελείται από μη φυσιολογικά κύτταρα μέσα στον εγκέφαλο ή στο κρανίο γενικότερα. Τα κύτταρα αυτά αναπτύσσονται και πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα παρουσιάζοντας χωροκατακτητική δράση.

Ποια είναι τα αίτια για την εμφάνιση του Όγκου Εγκεφάλου;

Ο Όγκος Εγκεφάλου έχει σαν αίτια διάφορους παράγοντες.

Φυσιολογικά, τα κύτταρα αναπτύσσονται με ομαλό τρόπο κάτω από τον έλεγχο των γονιδίων των χρωμοσωμάτων. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου ένα άτομο μπορεί να γεννηθεί με ελαττώματα στα γονίδια αυτά.

Επίσης, περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορεί να προκαλέσουν τέτοια βλάβη στα γονίδια. Αναφέρονται χαρακτηριστικά η έκθεση σε χημικές ουσίες (νιτρώδη, χλωροαιθένιο), η έκθεση σε ακτινοβολία, κτλ.

Όταν υπάρχουν μεταλλαγμένα γονίδια, οι εσωτερικοί μηχανισμοί ελέγχου της ανάπτυξής καταστρέφονται. Τα κύτταρα πολλαπλασιάζονται και αναπτύσσονται άναρχα με αυξημένους ρυθμούς. Το αποτέλεσμα είναι η δημιουργία μιας μάζας δηλαδή τον όγκο.

Δεν είναι απόλυτα κατανοητός ο μηχανισμός της άναρχης αναπαραγωγής των καρκινικών κυττάρων.

Ποια είναι τα είδη των όγκων του εγκεφάλου;

Οι όγκοι του εγκεφάλου διακρίνονται σε Καλοήθεις και Κακοήθεις και σε Πρωτοπαθείς και Μεταστατικούς.

Καλοήθεις Όγκοι Εγκεφάλου.

Οι Καλοήθεις όγκοι εγκεφάλου έχουν αργό ρυθμό ανάπτυξης και συνήθως παρουσιάζουν όρια σε σχέση με τον εγκέφαλο, δηλαδή δεν τον διηθούν. Γίνονται απειλητικοί όταν λαμβάνουν μεγάλες διαστάσεις ή όταν εντοπίζονται σε περιοχές μεγάλης νευρολογικής σημασίας.

Οι Κακοήθεις Όγκοι Εγκεφάλου.

Οι Κακοήθεις Όγκοι έχουν γρήγορο ρυθμό ανάπτυξης και συνήθως διηθούν τον εγκέφαλο, δηλαδή έχουν ασαφή όρια σε σχέση με τον εγκέφαλο.

Οι Πρωτοπαθείς Όγκοι.

Οι Πρωτοπαθείς Όγκοι αναπτύσσονται από τον ίδιο τον εγκεφαλικό ιστό ή τους ιστούς εντός του κρανίου. Μπορεί να είναι καλοήθεις ή κακοήθεις.

Οι Μεταστατικοί Όγκοι.

Οι μεταστάσεις εγκεφάλου προέρχονται από τα καρκινικά κύτταρα όγκων που εντοπίζονται σε άλλα όργανα του σώματος. Τα καρκινικά κύτταρα από την πρωτοπαθή εστία, με την αιματογενή διασπορά μεταναστεύουν στον εγκέφαλο όπου και πολλαπλασιάζονται, δημιουργώντας τις μεταστάσεις.

Διαβάστε αναλυτικά:

Μετάσταση Εγκεφάλου

Ποιοι είναι οι συχνότεροι πρωτοπαθείς όγκοι του εγκεφάλου;

Υπάρχουν περισσότεροι από 120 διαφορετικοί τύποι όγκων του εγκεφάλου. Οι πιο συχνοί από αυτούς είναι:

Τα Γλοιώματα του εγκεφάλου.

Τα Γλοιώματα είναι όγκοι του εγκεφάλου που προέρχονται από τα νευρογλοιακά κύτταρα. Είναι τα κύτταρα τα οποία στηρίζουν και προστατεύουν τα νευρικά κύτταρα και συμβάλλουν στην ομοιόσταση του εγκεφάλου. Τα νευρογλοιακά κύτταρα εμφανίζουν διάφορα σχήματα και παρουσιάζονται με 3 τύπους (Εικόνα 1):

• Το αστροκύτταρο, από το οποίο προέρχονται, το Πιλοκυτταρικό Αστροκύττωμα, το Αστροκύττωμα Χαμηλής Κακοήθειας, το Αναπλαστκό Αστροκύττωμα και το Πολύμορφο Γλοιοβλάστωμα.
• Το ολιγοδενδροκύτταρο, από το οποίο προέρχεται το Ολιγοδενδρογλοίωμα.
• Το επενδυματικό κύτταρο, το οποίο δίδει το Επενδύμωμα.

Οι διάφοροι τύποι Γλοιωμάτων είναι:

• Το Πιλοκυτταρικό Αστροκύττωμα (βαθμός Ι). Είναι ένας καλοήθης, σπάνιος όγκος που εμφανίζεται κυρίως σε παιδιά και νέους ενήλικες.
• Το Αστροκύττωμα Χαμηλής Κακοήθειας (βαθμός II). Σχετικά καλοήθεις όγκος με σχετικά καλή πρόγνωση.
• Το Αναπλαστικό Αστροκύττωμα (βαθμός III). Είναι κακοήθης πρωτοπαθής όγκος που εμφανίζεται συχνότερα στους ενήλικες και στις ηλικίες μεταξύ 30 και 50 ετών.
• Το Πολύμορφο Γλοιοβλάστωμα (βαθμός IV). Είναι ο συχνότερος και ο πιο κακοήθης τύπος πρωτοπαθούς όγκου εγκεφάλου.
• Το Ολιγοδενδρογλοίωμα (βαθμός ΙΙ). Συχνότερα παρουσιάζεται σε ενήλικες αλλά μπορεί να ανευρεθεί και σε παιδιά. Όταν είναι μεγαλύτερου βαθμού κακοήθειας (βαθμός III) ονομάζεται Αναπλαστικό Ολιγοδενδρογλοίωμα.
• Το Επενδύμωμα Εγκεφάλου. Σπάνιος όγκος που ανευρίσκεται στον εγκέφαλο ή τον νωτιαίο μυελό. Πιο συχνά παρουσιάζεται σε παιδιά και νεαρούς ενήλικες. Μπορεί να είναι 2ου βαθμού, σχετικά καλοήθης όγκος, ή 3ου βαθμού, μεγαλύτερης κακοήθειας (Αναπλαστικό Επενδύμωμα).

 

Διαβάστε αναλυτικά:

Πιλοκυτταρικό Αστροκύττωμα

Αστροκύττωμα 2ου Βαθμού

Αναπλαστικό Αστροκύττωμα

Πολύμορφο Γλοιοβλάστωμα

Ολιγοδενδρογλοίωμα

Επενδύμωμα Εγκεφάλου

Άλλοι πρωτοπαθείς όγκοι εγκεφάλου.

Άλλοι τύποι πρωτοπαθών όγκων εγκεφάλου είναι επίσης:

• Το Μηνιγγίωμα Εγκεφάλου. Προέρχεται από την αραχνοειδή μήνιγγα, την μεμβράνη που περιβάλλει τον εγκέφαλο. Τα μηνιγγιώματα στην πλειοψηφία τους είναι καλοήθεις όγκοι.
• Το Ακουστικό Νευρίνωμα ή (Αιθουσαίο Schwannoma). Είναι καλοήθης όγκος που αναπτύσσεται στο ακουστικό νεύρο.
• Το Αδένωμα Υπόφυσης. Σχεδόν πάντα είναι καλοήθης όγκος. Μπορεί να προκαλέσει ορμονικές διαταραχές με επίδραση σε όλο το σώμα και εάν λάβει μεγάλες διαστάσεις προκαλεί οπτικές διαταραχές.
• Το Κρανιοφαρυγγίωμα. Είναι σπάνιος, καλοήθης όγκος που εντοπίζεται στην υπόφυση και επεκτείνεται στην γύρω ανατομική περιοχή του εγκεφάλου. Παρουσιάζεται συνήθως σε παιδιά ή νέους ενήλικες.
• Το Μυελοβλάστωμα. Είναι συχνότερος στα παιδιά και εντοπίζεται συνήθως στην παρεγκεφαλίδα. Λιγότερο συχνά εντοπίζεται σε νέους ενήλικες και πολύ σπάνια σε ηλικιωμένους.
• Οι όγκοι της Επίφυσης (Κωναριοκύττωμα, Κωναριοβλάστωμα, κτλ). Αναπτύσσονται στην περιοχή της αδένα της επίφυσης (ή αλλιώς κωνάριο) και παρουσιάζονται κυρίως σε παιδιά ή νέους ενήλικες.

 

Διαβάστε αναλυτικά:

Μηνιγγίωμα Εγκεφάλου

Ακουστικό Νευρίνωμα ή (Αιθουσαίο Schwannoma)

Αδένωμα Υπόφυσης

Κρανιοφαρυγγίωμα

Τι συμπτώματα παρουσιάζει ο Όγκος Εγκεφάλου;

Ο Όγκος Εγκεφάλου παρουσιάζει συμπτώματα τα οποία εξαρτώνται από το μέγεθος, τον ρυθμό ανάπτυξης, και την θέση του όγκου. Εμφανίζονται συνήθως όταν ο όγκος πιέζει συγκεκριμένες περιοχές ή νεύρα του εγκεφάλου.

Τα συχνότερα συμπτώματα είναι:

• Πονοκέφαλος (Κεφαλαλγία). Ναυτία και έμετος.
• Επιληπτικές κρίσεις.
• Διαταραχή του λόγου (δυσαρθρία, αφασία), της όρασης (διπλωπία, ημιανοψία, κτλ), ή της ακοής (μειωμένη της ακοή).
• Διαταραχές στην ισορροπία ή την βάδιση.
• Διαταραχές στην συμπεριφορά και την προσωπικότητα με αλλαγές στην διάθεση, με δυσκολία συγκέντρωσης, με σύγχυση κτλ.
• Διαταραχή της μνήμης με απώλεια μνήμης.
• Αιμωδίες στα χέρια ή στα πόδια, αισθητικές διαταραχές, μυϊκή αδυναμία, παράλυση, κτλ.

Τα συμπτώματα μπορούν να εμφανιστούν πολύ συχνά και σε άλλες παθήσεις. Πρέπει να γίνει με μεγάλη προσοχή η αιτιολογική ερμηνεία τους και είναι απαραίτητη η διερεύνησή τους, για την σωστή διάγνωση.

Πως γίνεται η διάγνωση στον Όγκο Εγκεφάλου;

Η διάγνωση στον Όγκο Εγκεφάλου γίνεται με τις μελέτες απεικόνισης και την βιοψία εγκεφάλου:

Η Μαγνητική Τομογραφία Εγκεφάλου. Θα αναδείξει μια μάζα που συνήθως προσλαμβάνει σκιαγραφικό μέσο. Η εξέταση απεικονίζει λεπτομερώς την σχέση του όγκου με τις ανατομικές δομές. Παρέχει σε υψηλό ποσοστό ακριβή διάγνωση αλλά μπορεί χρειαστεί η βοήθεια της Μαγνητικής Φασματοσκοπίας για την τελική διάγνωση. Βέβαια η ακριβής διάγνωση γίνεται μόνο μετά από την βιοψία του όγκου.

Η Αξονική Τομογραφία Εγκεφάλου. Αναδεικνύει πολλές φορές μια μάζα στον εγκέφαλο που συνήθως προσλαμβάνει σκιαγραφικό μέσο. Παρέχει πληροφορίες για την σχέση του όγκου με τις οστικές δομές. Δεν επαρκεί για την ακριβή διάγνωση και την λεπτομερή μελέτη. Είναι όμως μια πολύ καλή εξέταση που μπορεί να γίνει σε επείγουσα βάση.

Η βιοψία του όγκου εγκεφάλου. Γίνεται με την χειρουργική αφαίρεση ή την Στερεοτακτική Βιοψία. Η Στερεοτακτική Βιοψία γίνεται στο χειρουργείο με γενική αναισθησία. Με μία ειδική βελόνα βιοψίας λαμβάνεται ένα μικρό δείγμα ιστού (1-2 χιλιοστά) από τον όγκο. Το δείγμα αποστέλλεται στο εργαστήριο και η ιστολογική διάγνωση καθορίζει τον τύπο και τον βαθμό της κακοήθειας του όγκου.

Ο Όγκος Εγκεφάλου και θεραπεία.

Στην αντιμετώπιση του Όγκου Εγκεφάλου περιλαμβάνονται η χειρουργική επέμβαση, η ακτινοθεραπεία και η χημειοθεραπεία. Μερικές φορές, οι θεραπείες αυτές εφαρμόζονται στον ίδιο ασθενή σε συνδυασμό.

Η απόφαση για την θεραπεία που θα ακολουθηθεί εξαρτάται από τον τύπο, την θέση, το μέγεθος και την ιστολογική ταυτοποίηση του όγκου. Επίσης, εξαρτάται από την ηλικία, την γενική κατάσταση της υγείας και από την προτίμηση του ασθενούς.

Ποια είναι η Χειρουργική αντιμετώπιση για τον Όγκο Εγκεφάλου;

Ο Όγκος Εγκεφάλου συνήθως αντιμετωπίζεται με χειρουργείο. Αποτελεί την πρώτη επιλογή θεραπείας σε όλες τις περιπτώσεις που μπορούν να χειρουργηθούν.

Η συνήθης Χειρουργική Επέμβαση είναι η Kρανιοτομία και γίνεται με τεχνικές μικροχειρουργικής, με την χρήση του χειρουργικού μικροσκοπίου και συστημάτων νευροπλοήγησης. Συχνά οι επεμβάσεις αυτές είναι πολύωρες και μερικές φορές απαιτούνται ιδιαίτερα εξειδικευμένες προσπελάσεις όπως της βάσεως του κρανίου. Υπάρχουν και άλλες νευροχειρουργικές τεχνικές όπως είναι οι ελάχιστα επεμβατικές, οι ενδοσκοπικές, κτλ.

Σκοπός της χειρουργικής επέμβασης είναι η ολική αφαίρεση του όγκου. Δεν είναι πάντοτε δυνατή η ολική αφαίρεση, όπως στις περιπτώσεις που ο όγκος βρίσκεται κοντά σε ευαίσθητες δομές του εγκεφάλου. Τότε, ο χειρουργός αφαιρεί το μεγαλύτερο μέρος που επιτρέπεται από την μάζα του όγκου.

Σε ορισμένες περιπτώσεις η χειρουργική επέμβαση δεν είναι εφικτή, όταν ο όγκος βρίσκεται σε μεγάλης νευρολογικής σημασίας περιοχή του εγκεφάλου. Η αφαίρεση ενέχει τον κίνδυνο να προκαλέσει βλάβη στον φυσιολογικό εγκέφαλο.

Διαβάστε αναλυτικά:

Kρανιοτομία

Ποια είναι η ανάρρωση μετά την χειρουργική αφαίρεση;

Ο ασθενής, μετά την χειρουργική επέμβαση, αφυπνίζεται από τον αναισθησιολόγο και παραμένει στην ανάνηψη του χειρουργείου περίπου για μία ώρα. Σε μεγαλύτερης βαρύτητας χειρουργεία, όπου χρειάζεται μια πιο ομαλή αφύπνιση, παραμένει υπό καταστολή οδηγείται στην Μονάδα Εντατικής Θεραπείας. Μετά, θα μεταφερθεί στον θάλαμο νοσηλείας όπου θα παραμείνει στο κρεβάτι.

Μετεγχειρητικά μπορεί να παρουσιάζει ήπια συμπτώματα όπως είναι πόνος ή ζάλη και γιαυτό χορηγείται φαρμακευτική αγωγή. Κινητοποιείται με βοήθεια και αρχίζει την σίτιση το συντομότερο, συνήθως την επόμενη μέρα. Ο χρόνος για την ανάρρωση μετά την χειρουργική αφαίρεση του όγκου εγκεφάλου είναι διαφορετικός σε κάθε ασθενή. Χρειάζονται μερικές ημέρες και η νοσηλεία συνήθως διαρκεί 4 ημέρες μετά την επέμβαση (μερικές φορές 6-7 ημέρες).

Μετά την έξοδο από το νοσοκομείο, συνεχίζεται η ανάρρωση στο σπίτι όπου χορηγείται φαρμακευτική αγωγή (αντιβίωση, αναλγητικά, κτλ.). Σε 10 με 15 ημέρες γίνεται επανέλεγχος και η αφαίρεση των ραμμάτων.

Η Ακτινοθεραπεία στην αντιμετώπιση του Όγκου Εγκεφάλου.

Στην ακτινοθεραπεία χορηγείται ακτινοβολία (ακτίνες Χ και άλλες μορφές ακτινοβολίας) στον όγκο. Επιτυγχάνεται η καταστροφή των καρκινικών κυττάρων ή η αναστολή της ανάπτυξής τους.

Η σύγχρονη ακτινοθεραπεία στοχεύει στην χορήγηση υψηλής ενέργειας δέσμες στον όγκο του εγκεφάλου, μειώνοντας παράλληλα την ακτινοβολία σε υγιή ιστό. Χρησιμοποιείται στις περιπτώσεις που υπάρχει κακοήθεια. Επίσης, μετεγχειρητικά σε περίπτωση υπολειμματικού όγκου που δεν αφαιρέθηκε πλήρως λόγω της δύσκολης θέσης του και σε υποτροπές. Χρησιμοποιείται επίσης στην αντιμετώπιση των ανεγχείρητων όγκων (όταν η χειρουργική επέμβαση δεν είναι ασφαλής ή σε ηλικιωμένους ασθενείς).

• Η Συμβατική Κλασματοποιημένη Ακτινοθεραπεία. Είναι η συχνότερη μέθοδος και διαρκεί μερικές εβδομάδες.
• Η Στερεοτακτική ακτινοθεραπεία. Ονομάζεται και στερεοτακτική ακτινοχειρουργική (Cyber Knife και γ-Κnife). Είναι προτιμότερη από την συμβατική ακτινοθεραπεία αλλά έχει περιορισμούς. Η θεραπεία ολοκληρώνεται με μία συνεδρία.

Όγκος Εγκεφάλου και Χημειοθεραπεία.

Η Χημειοθεραπεία χορηγείται σε ορισμένες περιπτώσεις. Συνήθως δεν χρειάζεται νοσηλεία και μπορεί να γίνει σε εξωτερική βάση. Χρησιμοποιούνται φάρμακα τα οποία αναστέλλουν την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων. Μπορούν να χορηγηθούν με διαφορετικούς τρόπους. Ένα παράδειγμα είναι η διεγχειρητική τοποθέτηση χημειοθεραπευτικού σκευάσματος στην κοίτη του όγκου που αφαιρέθηκε. Επίσης, η χορήγηση φαρμάκου απευθείας μέσα στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό (ενδορραχιαία ή ενδοεγκεφαλική χορήγηση). Αυτές οι μέθοδοι χορήγησης έχουν συγκεκριμένες ενδείξεις και δεν εφαρμόζονται σε όλους τους όγκους.

Ποια είναι η πρόγνωση στον Όγκο Εγκεφάλου;

Ο Όγκος Εγκεφάλου παρουσιάζει διαφορετική πρόγνωση σε κάθε περίπτωση και εξαρτάται από διάφορους παράγοντες:

• Η ηλικία του ασθενούς.
• Ο βαθμός της κακοήθειας και ο ιστολογικός τύπος του όγκου.
• Η θέση του όγκου στον εγκέφαλο (εάν ο όγκος μπορεί να χειρουργηθεί).
• Η ανταπόκριση στην ακτινοθεραπεία και την χημειοθεραπεία.
• Η γενική κατάσταση της υγείας του ασθενή.

Υπάρχουν πολλοί ασθενείς με όγκο εγκεφάλου που έλαβαν θεραπεία και συνεχίζουν μια φυσιολογική ζωή. Άλλοι ασθενείς παρουσιάζουν μετά από χρόνια υποτροπή του όγκου και χρειάζονται εκ νέου θεραπεία.

Τι προσδόκιμο ζωής παρουσιάζει ο Όγκος Εγκεφάλου;

Το ποσοστό για την πενταετή επιβίωση στον όγκο εγκεφάλου είναι 18-20% (Cancer Research UK). Για την δεκαετή επιβίωση είναι 13–14% περίπου. Υπάρχουν όμως πολλοί τύποι όγκων εγκεφάλου με διαφορετική συμπεριφορά και διαφορετικό ποσοστό επιβίωσης.

Ο καλοήθης όγκος εγκέφαλου παρουσιάζει καλύτερο προσδόκιμο ζωής, με το ποσοστό για την πενταετή επιβίωση να είναι περίπου 91,8%. Για παράδειγμα το καλόηθες Μηνιγγίωμα Εγκεφάλου (Τυπικό Βαθμού Ι) παρουσιάζει ποσοστό επιβίωσης 96% στην πενταετία.

Οι κακοήθεις όγκοι εγκεφάλου έχουν υψηλή θνησιμότητα. Το Πολύμορφο Γλοιοβλάστωμα είναι ο συχνότερος πρωτοπαθής κακοήθης όγκος εγκεφάλου. Η θνησιμότητα είναι πολύ υψηλή, με μέση επιβίωση περίπου 8 μήνες και πενταετή επιβίωση στο 6,9%.

 

Αυτός ο ιστότοπος παρέχει γενικές πληροφορίες και καμία πληροφορία δεν προορίζεται ή υπονοείται ότι μπορεί να αντικαταστήσει τις ιατρικές συμβουλές του ιατρού ή να χρησιμοποιηθεί για νομικούς σκοπούς. Σε κάθε περίπτωση συμβουλευτείτε τον Νευροχειρουργό για οποία πάθηση ή θεραπευτική επιλογή μπορεί ο ίδιος να σας προτείνει.

Δείτε την Πολιτική Ορθής Χρήσης Ιστότοπου.