Σπονδυλολίσθηση

 

Εισαγωγή:

Η Σπονδυλολίσθηση είναι η παθολογική κατάσταση της Σπονδυλικής Στήλης στην οποία παρουσιάζεται μετατόπιση (ολίσθηση) ενός σπονδύλου πάνω στον υποκείμενο σπόνδυλο. Προκαλεί πόνο στην περιοχή της βλάβης (οσφυαλγία, αυχεναλγία) καθώς και άλλα νευρολογικά προβλήματα.

Τι είναι η Σπονδυλολίσθηση;

Η Σπονδυλολίσθηση είναι η παθολογική κατάσταση της Σπονδυλικής Στήλης στην οποία παρουσιάζεται μετατόπιση (ολίσθηση) ενός σπονδύλου πάνω στον υποκείμενο σπόνδυλο. Συνήθως η μετατόπιση είναι πρόσθια (προσθιολίσθηση) και σπανιότερα οπίσθια (οπισθιολίσθηση) ή πλάγια (πλαγιολίσθηση). Το αποτέλεσμα της Σπονδυλολίσθησης (στα αγγλικά Spondylolisthesis) είναι η αστάθεια και η συμπίεση των νευρικών δομών της σπονδυλικής στήλης. Προκαλεί πόνο (οσφυαλγία, αυχεναλγία) και άλλα νευρολογικά προβλήματα.

Που παρουσιάζεται η Σπονδυλολίσθηση;

Παρουσιάζεται συχνότερα στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης. Η συχνότερη θέση όπου εντοπίζεται η σπονδυλολίσθηση είναι το επίπεδο Ο5-Ι1. Παρουσιάζεται πρόσθια μετατόπιση του 5ου οσφυϊκού σπονδύλου επί του 1ου ιερού. Δεύτερη σε συχνότητα θέση της σπονδυλολίσθησης είναι το επίπεδο Ο4-Ο5. Πιο σπάνια όμως, μπορεί να παρουσιαστεί σπονδυλολίσθηση στον αυχένα.

Ποιες είναι οι αιτίες στην Σπονδυλολίσθηση;

Τα αίτια για την εμφάνιση της Σπονδυλολίσθησης μπορεί να είναι:

• Η φυσιολογική φθορά που προκαλείται λόγω ηλικίας, δηλαδή οι εκφυλιστικές αλλοιώσεις στην σπονδυλική στήλη.
• Οι τραυματισμοί (π.χ. τροχαίο ατύχημα, κάκωση) που προκαλούν κάποιο κάταγμα ή συνδεσμική βλάβη στη σπονδυλική στήλη.
• Η καταπόνηση της σπονδυλικής στήλης που συμβαίνει σε κάποια αθλήματα όπως είναι η γυμναστική, η άρση βάρους και το ποδόσφαιρο. Σε μερικές περιπτώσεις όπως σε υπερέκταση της Σ.Σ στην γυμναστική, ή σε δραστηριότητες με βάρη, μπορεί να προκληθεί σποδυλολίσθηση. Παρουσιάζεται μια μικρή ρωγμή (κάταγμα στρες) στο λεπτό οπίσθιο μέρος του σπονδύλου, τον ισθμό.
• Η κληρονομικότητα φαίνεται να συσχετίζεται σε μικρό ποσοστό με την εμφάνιση της σπονδυλολίσθησης σε συγγενείς πρώτου βαθμού. Μερικοί άνθρωποι γεννιούνται με λεπτότερα οστά στην σπονδυλική στήλη. Επίσης, η ατελής σύγκλειση του σπονδυλικού τόξου, η Δισχιδής ράχη, προδιαθέτει στην εμφάνιση της πάθησης (δυσπλαστική σπονδυλολίσθηση).

Ποιοι είναι οι διαφορετικοί τύποι στην Σπονδυλολίσθηση;

Η Σπονδυλολίσθηση διακρίνεται στην ταξινόμηση κατά Wiltse (1981), σε έξι βασικούς τύπους, που αποτελούν και τις αιτίες που την προκαλούν. Οι πιο συχνές είναι η Εκφυλιστική Σπονδυλολίσθηση και η Ισθμική Σπονδυλολίσθηση.

• Εκφυλιστική Σπονδυλολίσθηση: Προκαλείται από τις εκφυλιστικές αλλοιώσεις της σπονδυλικής στήλης, δηλαδή την φυσιολογική φθορά με το πέρασμα των χρόνων. Οι εκφυλιστικές αλλοιώσεις παρουσιάζονται στις αρθρικές αποφύσεις, στους συνδέσμους και στον μεσοσπονδύλιο δίσκο.
• Ισθμική Σπονδυλολίσθηση (ή Λυτική): Είναι η συχνότερη μορφή σε παιδιά και αθλητές. Παρουσιάζεται λόγω καταπόνησης ή σπανιότερα λόγω τραυματισμού που προκαλεί ένα μικρό κάταγμα στο οπίσθιο μέρος του σπονδύλου, τον ισθμό.
• Τραυματική: Ένας τραυματισμός με κατάγματα στην σπονδυλική στήλη, π.χ. στις αποφυσιακές αρθρώσεις, μπορεί να προκαλέσει την ολίσθηση ενός σπονδύλου.
• Δυσπλαστική (ή Συγγενής): Οφείλεται σε συγγενείς ανωμαλίες μεταξύ δύο σπονδύλων. Οι αρθρικές αποφύσεις των σπονδύλων (συνήθως στο Ο5-Ι1) παρουσιάζουν ατελή ανάπτυξη. Είναι προσανατολισμένες περισσότερο στον οβελιαίο παρά στον φυσιολογικό στεφανιαίο άξονα.
• Ιατρογενής (ή Μετεγχειρητική): Εμφανίζεται μερικές φορές μετά από επεμβάσεις στην Σπονδυλική Στήλη.
• Παθολογική: Είναι σπάνια και προκαλείται από διάφορες βλάβες στους σπονδύλους (όγκος, οστεοπόρωση, νόσος Paget, σύνδρομο Marfan, κτλ.).

Σε τι διαφέρουν η Σπονδυλόλυση και η Σπονδυλολίσθηση;

Και οι δύο, σπονδυλόλυση και σπονδυλολίσθηση, είναι παθήσεις της σπονδυλικής στήλης που προκαλούν πόνο στην μέση (οσφυαλγία).

Η Σπονδυλόλυση προκαλείται από ένα έλλειμα ή κάταγμα καταπόνησης (stress fracture) μεταξύ των αρθρικών αποφύσεων του σπονδύλου.

Η Σπονδυλολίσθηση είναι η παθολογική κατάσταση στην οποία ένας σπόνδυλος ολισθαίνει πάνω στον υποκείμενο (κάτω από αυτόν) σπόνδυλο.

Οι βαθμοί στην Σπονδυλολίσθηση:

Η Σπονδυλολίσθηση μπορεί να περιγραφεί ανάλογα με το βαθμό της σοβαρότητάς της. Μια κοινή μέθοδος βαθμολόγησης είναι η ταξινόμηση Meyerding (Εικόνα 1). Γίνεται ακτινολογικά με τις πλάγιες (προφίλ) ακτινογραφίες της Οσφυϊκής Μοίρας της Σπονδυλικής Στήλης. Η προσθιοπίσθια διάμετρος του σώματος του σπονδύλου, πάνω στον οποίο γίνεται η ολίσθηση, διαιρείται σε 4 τμήματα. Αυτά 4 τμήματα προσδιορίζουν τους αντίστοιχους βαθμούς σπονδυλολίσθησης. Η ολίσθηση βαθμολογείται με το ποσοστό του σπονδυλικού σώματος που ολισθαίνει προς τα εμπρός, σε σχέση με τον κάτω σπόνδυλο. Έτσι καθορίζεται η Σπονδυλολίσθηση πρώτου βαθμού, δευτέρου βαθμού κτλ.

Σπονδυλολίσθηση 1ου, 2ου, 3ου κτλ. Βαθμού στην ταξινόμηση κατά Myerding:

Οι περισσότερες περιπτώσεις είναι 1ου και 2ου βαθμού.

• βαθμός I (1ου βαθμού): λιγότερο από 25% ολίσθηση, όταν δεν ξεπερνά το 1/4 της διαμέτρου του σώματος του σπονδύλου.
• βαθμός II (2ου βαθμού): 26-50% ολίσθηση, από 1/4 μέχρι 1/2 της διαμέτρου.
• III (3ου βαθμού): 51-75% ολίσθηση από 1/2 μέχρι 3/4 της διαμέτρου.
• IV (4ου βαθμού): 76-100% ολίσθηση μεγαλύτερη των 3/4 της διαμέτρου.
• V (5ου βαθμού): πάνω από 100% ολίσθηση, ξεπερνά τη διάμετρο του σώματος του σπονδύλου και αναφέρεται ως Σπονδυλόπτωση. Πρόκειται για κάτι πολύ σπάνιο και πρακτικά προκαλεί παραπληγία.

Ποια είναι τα συμπτώματα στην Σπονδυλολίσθηση;

Το κύριο σύμπτωμα στην Σπονδυλολίσθηση είναι ο πόνος. Ο πόνος στην μέση (οσφυαλγία) μπορεί να επεκτείνεται προς τα πόδια, τους γλουτούς και τους μηρούς (Εικόνα 2). Παρουσιάζεται δυσκαμψία στην μέση και πόνος ή ενόχληση κατά την υπερέκταση. Συνήθως επιδεινώνεται μετά από άσκηση, βάρη, κόπωση, ορθοστασία και περπάτημα. Υποχωρεί ή ελαττώνεται με την κατάκλιση.

Μερικοί ασθενείς μπορεί να αναπτύξουν και άλλα συμπτώματα όπως μούδιασμα, μυρμήγκιασμα ή αδυναμία στα πόδια, λόγω συμπίεσης των νεύρων. Συχνά εμφανίζονται και μυϊκοί σπασμοί (κράμπες) στους μηρούς.

Η Σπονδυλολίσθηση μπορεί να προκαλέσει σπονδυλική στένωση στην οσφυϊκή μοίρα και να εμφανιστεί η Νευρογενής Διαλείπουσα Χωλότητα. Παρουσιάζεται πόνος ή ενόχληση στα πόδια κατά την ορθοστάτηση και το περπάτημα. Ο ασθενής ανακουφίζεται με την ξεκούραση και την κατάκλιση.

Η σπονδυλολίσθηση στον αυχένα προκαλεί αυχεναλγία με πόνο στους ώμους και στο πίσω μέρος του κεφαλιού. Μπορεί να συνοδεύεται από αδυναμία στα χέρια ή και στα πόδια με αισθητικές διαταραχές όπως μούδιασμα, μυρμήγκιασμα, καυσαλγία κτλ. Μπορεί ακόμα να προκαλέσει την στένωση του αυχένα και να εμφανιστεί η Αυχενική Μυελοπάθεια. Εκδηλώνεται με αιμωδίες, αδυναμία και σπαστικότητα στα χέρια και τα πόδια, κάτω από το επίπεδο της βλάβης.

Διαβάστε ακόμα:
Οσφυαλγία.
Σπονδυλική Στένωση.
Νευρογενής Διαλείπουσα Χωλότητα.
Αυχενική Στένωση.
Αυχενική Μυελοπάθεια.

Ποιες είναι οι επιπλοκές της Σπονδυλολίσθησης;

Η μεγαλύτερου βαθμού ή παραμελημένη Σπονδυλολίσθηση προκαλεί σοβαρές επιπλοκές και έχει σημαντικές επιπτώσεις στη ποιότητα ζωής των ασθενών.
Η πιο συχνή και πιο σημαντική επίπτωση είναι ο μόνιμος πόνος στην μέση που ταλαιπωρεί πολύ συχνά τον ασθενή. Επίσης, η μεγαλύτερου βαθμού Σπονδυλολίσθηση προκαλεί αλλαγές στην στάση του σώματος και στο περπάτημα. Ο ασθενής διατηρεί λυγισμένα τα γόνατα με αύξηση της φυσιολογικής λόρδωσης (υπερέκταση) της οσφυϊκής χώρας και προβολή της κοιλιάς.

Η συμπίεση των νευρικών ριζών στον οσφυϊκό σωλήνα προκαλεί την Ιππουριδική συνδρομή. Παρουσιάζεται απώλεια της αισθητικότητας και αδυναμία στα πόδια, αλλά και απώλεια του ελέγχου της ούρησης και της αφόδευσης. Είναι μια επείγουσα ιατρική κατάσταση. Εάν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα η σπονδυλολίσθηση, οδηγεί σε αναπηρία με μόνιμη νευρολογική βλάβη. Ο ασθενής μπορεί να παρουσιάσει παράλυση των κάτω άκρων και απώλεια του ελέγχου της ουροδόχου κύστης.

Με ποιες εξετάσεις γίνεται η διάγνωση της Σπονδυλολίσθησης;

Για την διάγνωση της Σπονδυλολίσθησης διενεργείται ακτινολογική μελέτη με απεικονιστικές εξετάσεις.

Η Αξονική Τομογραφία: Παρέχει πληροφορίες κυρίως για τις οστικές δομές και αναδεικνύει με λεπτομέρεια την ανατομία της σπονδυλικής στήλης.

Η Μαγνητική Τομογραφία: Παρέχει λεπτομερή απεικόνιση του νωτιαίου μυελού και των νεύρων. Τέτοιες πληροφορίες δεν μπορούμε να πάρουμε από τις άλλες εξετάσεις (Εικόνα 3).

Οι απλές Ακτινογραφίες: Μπορούν να αναδείξουν την πάθηση και η πλάγια λήψη καθορίζει τον βαθμό της σπονδυλολίσθησης (Εικόνα 4).

Ο Νευροφυσιολογικός Έλεγχος: Eίναι μερικές φορές απαραίτητος. Χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση της βαρύτητας των συμπτωμάτων αλλά και για διαφοροδιαγνωστικούς σκοπούς.

Ποια είναι η θεραπεία για την Σπονδυλολίσθηση;

Η θεραπεία για την Σπονδυλολίσθηση εξατομικεύεται σε κάθε ασθενή και εξαρτάται από διάφορους παράγοντες όπως την ηλικία, την αιτιολογία, τον πόνο, τον βαθμό σπονδυλολίσθησης, τα συμπτώματα και την γενικότερη κατάσταση της υγείας. Η μετατόπιση σπονδύλου αντιμετωπίζεται με συντηρητική ή χειρουργική θεραπεία. Χρειάζεται σωστή μελέτη και αξιολόγηση της κατάστασης για την επιλογή της ενδεδειγμένης θεραπείας.

Η Συντηρητική Θεραπεία για την Σπονδυλολίσθηση.

Η Συντηρητική Θεραπεία προτείνεται στους περισσότερους ασθενείς, είτε παρουσιάζουν, είτε όχι νευρολογικά συμπτώματα. Οι περισσότεροι ασθενείς ανταποκρίνονται στη συντηρητική θεραπεία. Περιλαμβάνει την χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής, την ζώνη οσφύος και περιορισμό των δραστηριοτήτων. Επίσης, την φυσικοθεραπεία, τις ασκήσεις, την παρακολούθηση καθώς και τις επισκληρίδιες εγχύσεις στεροειδών. Η πλειοψηφία των ασθενών δεν χρειάζεται χειρουργική επέμβαση.

Η ζώνη οσφύος στην Σπονδυλολίσθηση.

Όταν η οσφυαλγία είναι έντονη, συστήνεται η χρήση οσφυϊκού αντιλορδωτικού κηδεμόνα, ο οποίος σταθεροποιεί την μέση και ελαττώνει τον πόνο. Η οσφυϊκή ζώνη για την Σπονδυλολίσθηση εφαρμόζεται κάθε φορά που ο ασθενής είναι όρθιος ή περπατάει. Πρέπει να αποφεύγεται η μακροχρόνια χρήση της ζώνης και η εφαρμογή της να συνοδεύεται από πρόγραμμα ασκήσεων. Αυτό γίνεται γιατί μπορεί να παρουσιαστεί ατροφία των μυών της μέσης με επιδείνωση των συμπτωμάτων. Σε γενικές γραμμές, η οσφυαλγία στην Σπονδυλολίσθηση 1ου και 2ου βαθμού ανταποκρίνεται καλά σε αυτή την θεραπεία.

Η Φυσικοθεραπεία στην Σπονδυλολισθηση.

Οι ασθενείς με Σπονδυλολίσθηση περιορίζουν τις δραστηριότητές τους. Αυτή η κατάσταση οδηγεί σε μυϊκή αδυναμία, η οποία με την σειρά της οδηγεί σε περισσότερο πόνο.

Η φυσικοθεραπεία στοχεύει στην βελτίωση της αιμάτωσης των παρασπονδυλικών μυών και την λύση του μυϊκού σπασμού στην οσφυϊκή χώρα. Ο ασθενής χαλαρώνει και ανακουφίζεται από τον πόνο στην μέση και βελτιώνεται η ευλυγισία, η αντοχή και η ισορροπία. Περιλαμβάνει μεθόδους όπως μαλάξεις, ηλεκτροθεραπεία, TENS, υπέρηχοι, διαθερμίες, Laser κτλ.

Σε δεύτερο χρόνο εφαρμόζονται ειδικές ασκήσεις που βοηθούν στην σταθεροποίηση και την προστασία της σπονδυλικής στήλης με την βελτίωση της μυϊκής ισχύος και της αντοχής. Ένα πρόγραμμα ασκήσεων ενδυνάμωσης των ραχιαίων και κοιλιακών μυών μπορεί να αποκαταστήσει την ευελιξία της σπονδυλικής στήλης. Μπορεί να βελτιώσει την ισορροπία, να σταθεροποιήσει την Σπονδυλολίσθηση και να έχει τελικά ευεργετικό αποτέλεσμα στην πορεία της νόσου.

Γίνεται από έμπειρο φυσιοθεραπευτή, ο οποίος εξατομικεύει το πρόγραμμα, δείχνει και προσαρμόζει τις διάφορες ασκήσεις ανάλογα με τις ανάγκες. Παρακολουθεί την βελτίωση, την σωστή θέση του σώματος και γενικά εποπτεύει την σταδιακή αποκατάσταση και επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες.

Οι ασκήσεις στην Σπονδυλολίσθηση.

Εκτός από την φυσικοθεραπεία, που μπορεί να βοηθήσει τους ασθενείς, υπάρχουν και άλλες θεραπευτικές ασκήσεις για την Σπονδυλολίσθηση. Αυτές είναι το περπάτημα, η κολύμβηση, το ποδήλατο και άλλες συγκεκριμένες ασκήσεις στο σπίτι. Μπορούν να βοηθήσουν στην ανακούφιση από τον πόνο και τα άλλα ήπια συμπτώματα της πάθησης.

Το περπάτημα και η Σπονδυλολίσθηση.

Το περπάτημα είναι μια πολύ σημαντική και εύκολη άσκηση στην Σπονδυλολίσθηση που δεν επιβαρύνει την Σπονδυλική Στήλη. Η ένταση της άσκησης ελέγχεται από τον ίδιο τον ασθενή με αλλαγή του ρυθμού της βάδισης. Είναι πολύ σημαντική και ιδανική άσκηση για την υγεία μας γενικότερα. Μια καθημερινή βόλτα σε εξωτερικούς χώρους μπορεί να βοηθήσει παράλληλα και στην ψυχική υγεία.

Η κολύμβηση.

Είναι επίσης, πολύ καλή άσκηση με πολύ καλά αποτελέσματα. Η κολύμβηση, ακόμα περισσότερο, εξασκεί και όλους τους μυς του σώματος. Το νερό παρέχει στήριξη στο βάρος και κάνει περισσότερο αποτελεσματική και ανεκτή την άσκηση, χωρίς να υπάρχει καταπόνηση του οργανισμού.

Το ποδήλατο στην Σπονδυλολίσθηση.

Το στατικό ποδήλατο είναι μια πολύ καλή άσκηση αφού γίνεται εύκολα ανεκτή λόγω της καθιστής θέσης. Βοηθάει στην ανακούφιση από την οσφυαλγία με την αύξηση της κυκλοφορίας του αίματος και την ενδυνάμωση των μυών. Περιορίζει την εξέλιξη της Σπονδυλολίσθησης και αποτελεί μια πολύ καλή αερόβια γυμναστική για τον οργανισμό.

Το Χειρουργείο στην Σπονδυλολίσθηση.

Σπάνια, ένα μικρό ποσοστό ασθενών δεν θα επωφεληθούν με συντηρητική θεραπεία και τελικά θα υποβληθούν σε χειρουργική αντιμετώπιση. Η Χειρουργική Επέμβαση στην Σπονδυλολίσθηση προτείνεται όταν ο πόνος στην μέση και τα πόδια δεν βελτιώνεται με την συντηρητική αγωγή. Δηλαδή, όταν ο πόνος επηρεάζει σημαντικά την καθημερινή δραστηριότητα ή και όταν προκαλεί προοδευτική νευρολογική επιδείνωση.
Ο σκοπός της χειρουργικής αντιμετώπισης είναι:

1. να αποκαταστήσει την αστάθεια της Σπονδυλικής Στήλης και
2. να μειώσει την πίεση στις νευρικές δομές.

Η Χειρουργική Επέμβαση για την Σπονδυλολίσθηση πραγματοποιείται με τεχνικές αποσυμπίεσης και Σπονδυλοδεσίας. Η αποσυμπίεση, που γίνεται συνήθως με την Πεταλεκτομή, έχει σαν σκοπό την άρση της πίεσης στις νευρικές δομές. Μπορεί να συμπληρωθεί με Δισκεκτομή, Τρηματεκτομή κτλ. Η Σταθεροποίηση της Σπονδυλικής Στήλης γίνεται με διάφορες τεχνικές Σπονδυλοδεσίας: Διαυχενική, Διασωματική, Διαδερμική Σπονδυλοδεσία κτλ.

Διαβάστε ακόμα:
Σπονδυλοδεσία.
Οσφυϊκή Πεταλεκτομή.
Οσφυϊκή Δισκεκτομή,

 

Αυτός ο ιστότοπος παρέχει γενικές πληροφορίες και καμία πληροφορία δεν προορίζεται ή υπονοείται ότι μπορεί να αντικαταστήσει τις ιατρικές συμβουλές του ιατρού ή να χρησιμοποιηθεί για νομικούς σκοπούς. Σε κάθε περίπτωση συμβουλευτείτε τον Νευροχειρουργό για οποία πάθηση ή θεραπευτική επιλογή μπορεί ο ίδιος να σας προτείνει.

Δείτε την Πολιτική Ορθής Χρήσης Ιστότοπου.