Τι είναι η Κύστη Κωναρίου (ή της Επίφυσης);

Η Κύστη Κωναρίου ή της Επίφυσης (στα αγγλικά pineal cyst ή epiphyseal cyst) είναι εξ ορισμού μια καλοήθης Κύστη Εγκεφάλου. Περιέχει υγρό και βρίσκεται εντός του Αδένα της Επίφυσης (ή αλλιώς Κωνάριο).
Είναι από τις συχνότερες Κύστεις στον Εγκέφαλο. Συνήθως ανευρίσκεται τυχαία στην απεικόνιση, σε ποσοστό που εκτιμάται στο 1% με 2%, έως και 5%. Όταν όμως ο έλεγχος γίνεται με υψηλής ευκρίνειας μαγνητική τομογραφία το ποσοστό ανέρχεται στο 23%.
Μπορούν να σε ανευρεθούν σε οποιαδήποτε ηλικία αλλά πιο συχνά ανευρίσκονται σε νεαρούς ενήλικες (ηλικίας 20-30 ετών) και ιδίως στις γυναίκες (3:1 γυναίκες/άνδρες).

Τι συμπτώματα προκαλεί η Κύστη Κωναρίου (ή της Επίφυσης);

Συνήθως οι ασθενείς με Κύστη της Επίφυσης δεν παρουσιάζουν συμπτώματα. Συνήθως ανευρίσκεται τυχαία σε έλεγχο του ασθενούς (πχ σε μια Μαγνητική Τομογραφία) που γίνεται για άλλο λόγο. Στην συντριπτική πλειοψηφία, η κύστη είναι μικρή (≤1 εκ.) και ασυμπτωματική.
Ο Αδένας της Επίφυσης παράγει την Μελατονίνη (που είναι σημαντική για τον ύπνο). Πιστεύεται ότι οι κύστεις της επίφυσης δεν προκαλούν διαταραχές στην παραγωγή της Μελατονίνης.
Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις, μια μεγάλη Κύστη Κωναρίου (ή της Επίφυσης) προκαλεί συμπτώματα. Ένα παράδειγμα είναι όταν πιέζει τον Μεσεγκέφαλο και τα Άνω Διδύμια, με αποτέλεσμα το σύνδρομο Parinaud. Επίσης η πίεση που ασκείται στον Υδραγωγό του Εγκεφάλου μπορεί να οδηγήσει στην απόφραξη της κυκλοφορίας του Εγκεφαλονωτιαίου Υγρού. Έτσι προκαλείται Αποφρακτικός Υδροκέφαλος με κλινικά συμπτώματα όπως κεφαλαλγία, διαταραχές της μνήμης, του ύπνου κτλ. Πολύ πιο σπάνια είναι η Επιφυσιακή Αποπληξία (pineal apoplexy), δηλαδή η αιμορραγία μέσα στην κύστη. Εκδηλώνεται με μία ξαφνική κεραυνοβόλο κεφαλαλγία.

Πως γίνεται η διάγνωση της Κύστης Κωναρίου (ή της Επίφυσης);

Η διάγνωση της Κύστης της Επίφυσης (Κωναρίου) γίνεται με την Μαγνητική Τομογραφία του Εγκεφάλου με σκιαγραφικό μέσο. Σπανιότερα γίνεται με Αξονική Τομογραφία Εγκεφάλου η οποία δεν είναι επαρκής για την διάγνωση. Στην Μαγνητική Τομογραφία ελέγχονται οι διαστάσεις της Κύστης της Επίφυσης (Κωναρίου). Ελέγχεται εάν είναι μικρότερη ή μεγαλύτερη από 10 χιλ. (1 εκ) και εάν παρουσιάζεται σαν καλά περιγεγραμμένη, ωοειδής βλάβη. Η Αξονική Τομογραφία του Εγκεφάλου παρουσιάζει αποτιτανώσεις στο τοίχωμα της Κύστης Κωναρίου (ή της Επίφυσης) στο 25% των περιπτώσεων. Η παρακολούθηση σε βάθος χρόνου σπάνια δείχνει μεταβολές στις διαστάσεις.
Οι απεικονιστικές εξετάσεις θα βοηθήσουν τον χειρουργό να εκτιμήσει τα χαρακτηριστικά της κύστης εάν χρειάζεται να προτείνει την καταλληλότερη θεραπεία.

Ποια είναι η θεραπευτική αντιμετώπιση της Κύστης Κωναρίου (ή της Επίφυσης);

Η μικρή Κύστη της Επίφυσης που δεν προκαλεί συμπτώματα και έχει ανευρεθεί τυχαία σε έλεγχο που έγινε για άλλο λόγο, δεν απαιτεί θεραπεία. Αφορά τις περισσότερες περιπτώσεις και συνήθως δεν χρειάζεται παρακολούθηση με νευροαπεικόνιση.
Όμως, όταν η κύστη παρουσιάζει διαστάσεις άνω των 10-12 mm σε διάμετρο η παρακολούθηση είναι απαραίτητη. Αυτό γιατί μπορεί να προσομοιάζει με διάφορους όγκους της επίφυσης (Κωναρίωμα, Κωναριοκύτωμα, Σεμίνωμα, Εμβρυϊκό Καρκίνωμα, Χοριοκαρκίνωμα, Τεράτωμα, Κωναριοβλάστωμα και μεταστάσεις). Έτσι, πολλοί νευροχειρουργοί θεωρούν απαραίτητη την παρακολούθηση μιας μικρής ή μεγάλης ή άτυπης Κύστης Κωναρίου σε βάθος χρόνου.

Ποια είναι η χειρουργική θεραπεία της Κύστης Κωναρίου (ή της Επίφυσης);

Σε ένα πολύ μικρό ποσοστό θα χρειαστεί μία Κύστη Κωναρίου (ή της Επίφυσης) χειρουργική επέμβαση και συνήθως πρόκειται για κύστη μεγαλύτερη από 1-2 cm που προκαλεί συμπτώματα, όπως ο αποφρακτικός υδροκέφαλός, το σύνδρομο Parinaud κτλ.
Οι διάφορες χειρουργικές επεμβάσεις στην Κύστη Κωναρίου (ή της Επίφυσης) που προτείνονται είναι οι παρακάτω:

Xειρουργικές επεμβάσεις στην Κύστη Κωναρίου:

1. H Βαλβίδα Υδροκεφάλου, δηλαδή η Κοιλιοπεριτοναική Παροχέτευση με βαλβιδικό μηχανισμό για την περίπτωση που εμφανιστεί αποφρακτικός υδροκέφαλος από την Κύστη της Επίφυσης
2. Η Ενδοσκοπική Τρίτη Κοιλιοστομία πάλι για την περίπτωση που εμφανιστεί αποφρακτικός υδροκέφαλος, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να πραγματοποιηθεί και βιοψία ή η αφαίρεση της Κύστης Κωναρίου (δεν επιτυγχάνεται πάντα ενδοσκοπικά).
3. Σε μεγαλύτερη σε μέγεθος κύστη, κλινικά συμπωματική, προτείνεται η χειρουργική αφαίρεση της Κύστης Κωναρίου (ή της Επίφυσης) και σε μερικές περιπτώσεις μπορεί μετεγχειρητικά να υφεθεί ο υδροκέφαλος (χρειάζεται προσεκτική παρακολούθηση).
4. Η τοποθέτηση βελόνης με στερεοτακτικές τεχνικές και αναρρόφηση του περιεχομένου της Κύστης Κωναρίου (ή της Επίφυσης).

Λιγότερα ..