Τι είναι η Αυχενική Δισκοκήλη;

Η Αυχενική Δισκοκήλη είναι μία αρκετά συχνή πάθηση του μεσοσπονδυλίου δίσκου της Αυχενικής Μοίρας της Σπονδυλικής Στήλης. Παρουσιάζεται όταν για διάφορους λόγους συμβαίνει βλάβη στον δίσκο με αποτέλεσμα ο πηκτοειδής πυρήνας να προβάλλει δια του ινώδους δακτυλίου. Ανάλογα με την θέση και την έκταση της βλάβης προκαλεί συμπτώματα λόγω πίεσης στις Αυχενικές Ρίζες ή στον Νωτιαίο Μυελό.

Η ανατομία της Αυχενικής Μοίρας της Σπονδυλικής Στήλης.

Η Αυχενική Μοίρα αποτελείται από επτά Αυχενικούς Σπονδύλους (από τον Α1 έως τον Α7) και μεταξύ των σπονδύλων βρίσκονται οι Μεσοσπονδύλιοι Δίσκοι (Εικόνα 1). Ο Μεσοσπονδύλιος Δίσκος αποτελείται από ένα εξωτερικό, ισχυρό περίβλημα και έναν πυρήνα. Το εξωτερικό περίβλημα ονομάζεται Ινώδης Δακτύλιος. Ο πυρήνας ονομάζεται Πηκτοειδής Πυρήνας και έχει ζελατινώδη υφή (γέλη). Ο Μεσοσπονδύλιος Δίσκος επιτρέπει την κίνηση μεταξύ των σπονδύλων. Ο ρόλος του είναι η απορρόφηση των κραδασμών της σπονδυλικής στήλης. Από τους αυχενικούς σπονδύλους σχηματίζεται ο Κεντρικός Σωλήνας όπου κατέρχεται ο Νωτιαίος Μυελός και σε κάθε επίπεδο εξέρχεται ένα ζεύγος νωτιαίων νεύρων. Από την αυχενική μοίρα εξέρχονται συνολικά οχτώ ζεύγη Αυχενικές Νευρικές Ρίζες οι οποίες σχηματίζουν τα Αυχενικά Νεύρα. Νευρώνουν αισθητικά και κινητικά το πίσω μέρος του κεφαλιού, την τραχηλική χώρα, τους ώμους και τα χέρια.

Πως δημιουργείται η κήλη του Μεσοσπονδυλίου Δίσκου στον Αυχένα;

Η Αυχενική Δισκοκήλη παρουσιάζεται όταν συμβαίνει κάποια βλάβη στον Μεσοσπονδύλιο Δίσκο στον Αυχένα με αποτέλεσμα την ρήξη του ινώδη δακτυλίου. Μέσα από την ρήξη μπορεί να προβάλλει ο πηκτοειδής πυρήνας του δίσκου οπότε δημιουργείται η κήλη του δίσκου. Από το μεσοσπονδύλιο διάστημα η κήλη δίσκου μπορεί να προβάλλει στον σπονδυλικό σωλήνα ή στα μεσοσπονδύλια τρήματα. Μπορεί να πιέσει τον Νωτιαίο Μυελό ή τις Αυχενικές Νευρικές Ρίζες αντίστοιχα (Εικόνα 2).
Από την μηχανική πίεση που ασκείται στις νευρικές ρίζες προκαλείται Ριζοπάθεια. Επιπλέον, το ελεύθερο δισκικό υλικό προκαλεί χημικό ερεθισμό με αποτέλεσμα την φλεγμονή των αυχενικών ριζών. Ο πόνος είναι αποτέλεσμα της πίεσης και της φλεγμονής του νεύρου. Επίσης, μπορεί να συμπιεστεί ο Νωτιαίος Μυελός και να προκληθεί Αυχενική Μυελοπάθεια.
Μετά από καιρό, η Αυχενική Δισκοκήλη παρουσιάζει αφυδάτωση και σταδιακά συρρικνώνεται. Αυτό διαρκεί περίπου 6 εβδομάδες και στις περισσότερες περιπτώσεις μπορεί να επέλθει μερική ή πλήρης ύφεση των συμπτωμάτων.

Ποια είναι τα στάδια της δημιουργίας της Αυχενικής Δισκοκήλης;

Στην δημιουργία της Αυχενικής Δισκοκήλης (κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου) λόγω των εκφυλιστικών αλλοιώσεων, αναγνωρίζονται τέσσερα στάδια (Εικόνα 3):

1. Η Προβολή του Δίσκου (Disc Protrusion, Bulging, Disc Degeneration). Όταν ο πηκτοειδής πυρήνας προβάλλει λίγο (παρεκτοπίζεται) από την φυσιολογική του θέση. Εξακολουθεί όμως να βρίσκεται μέσα στις ίνες του ινώδους δακτυλίου. Mπορεί να ασκήσει μικρή πίεση στον οπίσθιο επιμήκη σύνδεσμο.
2. Η Πρόπτωση (Disc Prolapse or Slipped Disc). Όταν ο πηκτοειδής πυρήνας προβάλει περισσότερο αλλά συνεχίζει να βρίσκεται μέσα στις ίνες του ινώδους δακτυλίου. Η προβολή του δίσκου μπορεί να ασκήσει πίεση στον οπίσθιο επιμήκη σύνδεσμο, στην σκληρά μήνιγγα ή στα νωτιαία νεύρα.
3. Η Έκθλιψη (Disc Extrusion). Συμβαίνει όταν η μετατόπιση του πηκτοειδούς πυρήνα είναι ακόμα μεγαλύτερη. Προκαλείται μερική ρήξη του ινώδους δακτυλίου και το υλικό του δίσκου εξέρχεται από τον δακτύλιο. Προκαλεί πίεση στον νωτιαίο μυελό ή στις νευρικές ρίζες.
4. Έκθλιψη με ελεύθερο τεμάχιο δίσκου (Disc Sequestration). Όταν υλικό του πηκτοειδή πυρήνα αποσπάται και εξέρχεται πλήρως από τον ινώδη δακτύλιο, που έχει υποστεί μεγαλύτερη ρήξη. Το ελεύθερο τεμάχιο του δίσκου εισέρχεται στον νωτιαίο σωλήνα. Στην θέση αυτή μπορεί να προβάλλει προς τα άνω (ανάδυση) ή προς τα κάτω (κατάδυση).

Ποιες είναι οι αιτίες στην Αυχενική Δισκοκήλη;

Η συχνότερη αίτια για την Αυχενική Δισκοκήλη είναι ο εκφυλισμός του μεσοσπονδύλιου δίσκου, δηλαδή η φυσιολογική φθορά λόγω ηλικίας. Πρόκειται για την εκφυλιστική νόσο της σπονδυλικής στήλης. Σε μικρότερες ηλικίες (στα παιδιά και τους νέους ενήλικες) ο μεσοσπονδύλιος δίσκος έχει υψηλή περιεκτικότητα σε νερό. Καθώς οι άνθρωποι γερνούν, η περιεκτικότητα του δίσκου σε νερό μειώνεται (αφυδάτωση του μεσοσπονδυλίου δίσκου). Ο αφυδατωμένος δίσκος γίνεται λιγότερο ελαστικός, συρρικνώνεται και χάνει το φυσιολογικό του ύψος. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να γίνεται πιο επιρρεπής σε βλάβες όπως η κήλη του δίσκου (Εικόνα 2).

Γενικά, στα αίτια για την Αυχενική Δισκοκήλη έχουν διατυπωθεί πολλές θεωρίες. Αναφέρονται η μηχανική, η εκφυλιστική (βιολογική), η κληρονομική (γενετική), η θεωρία των πολλαπλών αιτιών και η εξελικτική (ανθρωπολογική) θεωρία. Η επικρατέστερη θεωρία είναι η Πολυπαραγοντική, δηλαδή η δισκοκήλη του αυχένα εξαρτάται από πολλούς παράγοντες.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου στην Αυχενικής Δισκοκήλης;

Στους παράγοντες που μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο για την εμφάνιση της κήλης δίσκου περιλαμβάνονται:

• Οι τραυματισμοί της Σπονδυλικής Στήλης. Μια πτώση ή μια κάκωση μπορούν να προκαλέσουν δισκοκήλη.
• Η ηλικία. Σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας μπορεί να παρουσιαστεί κήλη ακόμα και στην μικρότερη καταπόνηση ή στροφική κίνηση.
• Το σωματικό βάρος. Το υπερβολικό σωματικό βάρος προκαλεί μεγαλύτερη πίεση στον μεσοσπονδύλιο δίσκο. Επίσης περιορίζει την φυσική άσκηση και την γυμναστική.
• Η καταπόνηση. Σε ορισμένα επαγγέλματα όπου απαιτείται βαριά σωματική εργασία, η σπονδυλική στήλη υποβάλλεται σε μεγαλύτερη καταπόνηση και τραυματισμούς.
• Η κληρονομικότητα. Ορισμένοι ασθενείς κληρονομούν την προδιάθεση για την ανάπτυξη κήλης δίσκου.
• Το κάπνισμα. Επιταχύνει την εκφύλιση επειδή μειώνει την παροχή οξυγόνου στον μεσοσπονδύλιο δίσκο.
• Η καθιστική ζωή. Η σωματική άσκηση και η καλή φυσική κατάσταση του οργανισμού περιορίζει την πιθανότητα εμφάνισης μιας κήλης δίσκου.
• Η πολύωρη οδήγηση. Η πολύωρη καθιστική θέση και οι κραδασμοί από τον κινητήρα του οχήματος, υποβάλλουν την σπονδυλική στήλη σε μεγάλη καταπόνηση.

Σε ποιους ασθενείς παρουσιάζεται;

Η καταπόνηση του δίσκου παρουσιάζεται σε επαγγέλματα με πολύωρη κάμψη ή έκταση του αυχένα όπως χειριστής υπολογιστή, κομμωτής, δάσκαλος κτλ. Επίσης, σε λανθασμένες συνήθειες όπως υπερέκταση του αυχένα ή απότομες κινήσεις στον ύπνο, στον υπολογιστή, στην οδήγηση κτλ.
Ακόμα, μπορεί να εμφανιστεί σε τραυματισμούς, στην άρση βάρους, σε προηγούμενο ιστορικό επεμβάσεων, σε συγγενείς και κληρονομικές διαταραχές κτλ.

Ποια είναι τα συμπτώματα στην Αυχενική Δισκοκήλη;

Στην Αυχενική Δισκοκήλη τα συμπτώματα εξαρτώνται από την θέση και το μέγεθος που έχει η κήλη στον αυχένα. Το πιο συχνό σύμπτωμα είναι η αυχεναλγία. Είναι ο επίμονος πόνος στον αυχένα, που αντανακλά στο χέρι, στην πλάτη, στον ώμο, τον αγκώνα ή και τα δάκτυλα. Ονομάζεται και αυχενογενής πόνος. Μπορεί να συνυπάρχει αυχενική δυσκαμψία, δηλαδή επώδυνος περιορισμός των κινήσεων του αυχένα.  Συμβαίνει λόγω του μυϊκού σπασμού από την σύσπαση των μυών στον αυχένα. Η κήλη στον αυχένα μπορεί να προκαλέσει και συμπτώματα όπως είναι ο πονοκέφαλος (αυχενογενής κεφαλαλγία) ή και η ζαλάδα (αυχενογενής ζάλη).
Επίσης, προκαλεί νευρολογικά συμπτώματα που εκδηλώνονται με Ριζοπάθεια, όταν η δισκοκήλη πιέζει αυχενική νευρική ρίζα, και Μυελοπάθεια, όταν πιέζει τον νωτιαίο μυελό.
Η Ριζοπάθεια  παρουσιάζεται με αισθητικές και κινητικές διαταραχές. Αυτές είναι ο πόνος στο χέρι, το μούδιασμα, η καυσαλγία (αίσθημα καψίματος) κτλ., αλλά και με αδυναμία (παράλυση) στο χέρι. Από πολλούς ασθενείς περιγράφεται η αίσθηση “σαν να σε διαπερνάει ηλεκτρικό ρεύμα”.
Η Μυελοπάθεια παρουσιάζεται με διάφορα συμπτώματα. Αυτά είναι η δυσκολία στο περπάτημα, οι αισθητικές διαταραχές, η μυϊκή αδυναμία στα χέρια και στα πόδια, αστάθεια, σπαστικότητα κτλ. Σε προχωρημένες καταστάσεις παρουσιάζονται ορθοκυστικές διαταραχές με δυσκολία στην ούρηση και την κένωση. 

Με ποιες εξετάσεις γίνεται η διάγνωση στην Αυχενική Δισκοκήλη;

Η εξέταση, ξεκινάει με ένα λεπτομερές ιστορικό και με την νευρολογική εξέταση. Ακολουθεί η ακτινολογική μελέτη με απεικονιστικές εξετάσεις.
Η Μαγνητική Τομογραφία της ΑΜΣΣ είναι η σημαντικότερη εξέταση. Παρέχει λεπτομερή απεικόνιση του νωτιαίου μυελού και των νεύρων. Τέτοιες πληροφορίες δεν μπορούμε να πάρουμε από άλλες εξετάσεις.
Η Αξονική Τομογραφία της ΑΜΣΣ σε πολλές περιπτώσεις βοηθάει στην διάγνωση. Παρέχει πληροφορίες κυρίως για τις οστικές δομές. Όταν δεν μπορεί να γίνει μαγνητική τομογραφία (μεταλλικό αντικείμενο στο σώμα, βηματοδότης κτλ.) η Αξονική Τομογραφία επιτρέπει μια σωστή μελέτη.
Οι απλές Ακτινογραφίες χρησιμοποιούνται λιγότερο συχνά για την διάγνωση. Χρησιμοποιούνται κυρίως στην παρακολούθηση του ασθενούς.
Ο Νευροφυσιολογικός Έλεγχος είναι μερικές φορές απαραίτητος κυρίως για την επιβεβαίωση της διάγνωσης σε αμφίβολες περιπτώσεις. Επίσης, για την αξιολόγηση της βαρύτητας των συμπτωμάτων ή για διαφοροδιαγνωστικούς σκοπούς. Δεν είναι λίγες οι φορές που κρίνεται απαραίτητος.

Ποια είναι η θεραπεία στην Αυχενική Δισκοκήλη;

Η αντιμετώπιση στην Αυχενική Δισκοκήλη γίνεται με συντηρητική ή χειρουργική θεραπεία. Χρειάζεται σωστή μελέτη και αξιολόγηση της κατάστασης για την επιλογή της ενδεδειγμένης θεραπείας.

Ποια είναι η συντηρητική θεραπεία για την Αυχενική Δισκοκήλη;

Η συντηρητική θεραπεία προτείνεται στους περισσότερους ασθενείς. Περισσότεροι από το 95% των ασθενών με ριζιτικό πόνο στο χέρι θα βελτιωθούν με την συντηρητική θεραπεία που μπορεί να διαρκέσει έως 6-8 εβδομάδες. Στο διάστημα αυτό δεν φεύγουν οι κήλες στον αυχένα ούτε παρουσιάζεται κάποια απορρόφηση της κήλης. Ο δίσκος αφυδατώνεται περαιτέρω και συρρικνώνεται με αποτέλεσμα να απελευθερωθεί η αυχενική ρίζα.
Η συντηρητική θεραπεία στην αυχενική δισκοκήλη περιλαμβάνει την χορήγηση αναλγητικής φαρμακευτικής αγωγής, το κολάρο αυχένα (αυχενικός κηδεμόνας), τον περιορισμό των δραστηριοτήτων και την φυσικοθεραπεία. Επίσης, για την κήλη στον αυχένα προτείνονται ασκήσεις και βελονισμός, όπως και η παρακολούθηση σε κάθε περίπτωση.

Η φαρμακευτική αγωγή.

Η χρήση των παυσίπονων συχνά οδηγεί σε σημαντική ανακούφιση των συμπτωμάτων. Τα αναλγητικά φάρμακα μπορούν να χορηγηθούν και σε ενέσιμη μορφή αλλά και σε μορφή αλοιφής. Πάντοτε η αγωγή χορηγείται και τροποποιείται από γιατρό.

Ο Αυχενικός κηδεμόνας.

Στην οξεία φάση, όταν η αυχεναλγία είναι έντονη, συστήνεται η εφαρμογή του αυχενικού κολάρου (Αυχενικός κηδεμόνας) μαλακού τύπου, ο οποίος σταθεροποιεί την Σπονδυλική Στήλη και ελαττώνει τον πόνο. Το κολάρο συστήνεται για λίγες ημέρες και για τις περιπτώσεις που δεν βελτιώνονται άμεσα με φαρμακευτική αγωγή. Εφαρμόζεται κάθε φορά που ο ασθενής είναι όρθιος ή περπατάει. Πρέπει να αποφεύγεται η μακροχρόνια χρήση του και η εφαρμογή του να συνοδεύεται από πρόγραμμα ασκήσεων. Μπορεί να ατροφήσουν οι αυχενικοί μύες και να επανέλθει ο πόνος με περισσότερα προβλήματα στον αυχένα. 

Η Φυσικοθεραπεία στην Αυχενική Δισκοκήλη.

Στην κήλη του αυχένα η φυσικοθεραπεία στοχεύει στην βελτίωση της αιμάτωσης των παρασπονδυλικών μυών και την λύση του μυϊκού σπασμού. Με αυτόν τον τρόπο ο ασθενής χαλαρώνει και ανακουφίζεται από τον πόνο στον αυχένα και στο χέρι. Περιλαμβάνει μαλάξεις, ηλεκτροθεραπεία, TENS, υπέρηχοι, διαθερμίες, θερμοθεραπεια, παγοθεραπεια, ασκησεις ενδυναμωσης κτλ.
Σε δεύτερο χρόνο εφαρμόζονται ειδικές ασκήσεις που βοηθούν στην σταθεροποίηση και την προστασία της σπονδυλικής στήλης. Ένα πρόγραμμα ασκήσεων ενδυνάμωσης των μυών του αυχένα, των ώμων και των χεριών μπορεί να αποκαταστήσει την ευελιξία της σπονδυλικής στήλης.
Γίνεται από έμπειρο φυσικοθεραπευτή, ο οποίος εξατομικεύει το πρόγραμμα, δείχνει και προσαρμόζει τις διάφορες ασκήσεις ανάλογα με τις ανάγκες, παρακολουθεί την βελτίωση, την σωστή θέση του σώματος και γενικά εποπτεύει την σταδιακή αποκατάσταση και επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες.

Ποιες είναι οι ενδείξεις για την χειρουργική αντιμετώπιση στην Αυχενική Δισκοκήλη; 

Η Χειρουργική Επέμβαση στην Αυχενική Δισκοκήλη έχει ένδειξη σε ασθενείς με συμπτώματα που παρουσιάζουν επιδείνωση, όπως η αδυναμία στο χέρι. Επίσης, σε ασθενείς που δεν βελτιώθηκαν με την συντηρητική αγωγή για 6-8 εβδομάδες. Σπάνια, ένα μικρό ποσοστό ασθενών δεν θα επωφεληθούν από την συντηρητική θεραπεία και τελικά θα υποβληθούν σε χειρουργική αντιμετώπιση. Η αυχενική μυελοπάθεια αποτελεί απόλυτη ένδειξη για την χειρουργική επέμβαση και οι συντηρητικές θεραπείες δεν προτείνονται. 

Το Χειρουργείο στην Αυχενική Δισκοκήλη.

Η χειρουργική αντιμετώπιση στην Αυχενική Δισκοκήλη έχει σκοπό την αποσυμπίεση και την σταθεροποίηση της Σπονδυλικής Στήλης.

Στην Αυχενική Δισκοκήλη το χειρουργείο συνήθως γίνεται με πρόσθια προσπέλαση, την Πρόσθια Αυχενική Μικροδισκεκτομή και Σπονδυλοδεσία. Πραγματοποιείται Δισκεκτομή, αποσυμπίεση της κήλης του αυχένα, με την χρήση χειρουργικού μικροσκοπίου και ειδικών τεχνικών και εργαλείων. Αφαιρείται ο δίσκος και τα οστικά τεμάχια (οστεόφυτα) που προκαλούν την παθολογία. Ελέγχεται επίσης το μεσοσπονδύλιο τρήμα. Στο κενό που δημιουργήθηκε από την αφαίρεση του δίσκου τοποθετείται ειδικό μόσχευμα (τεχνητός κλωβός ή cage). Όταν πρόκειται για δισκεκτομή σε περισσότερα επίπεδα, η επέμβαση συμπληρώνεται με πλάκα και βίδες μπροστά από τα σπονδυλικά σώματα. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται Σπονδυλοδεσία.

Ποιες άλλες χειρουργικές επεμβάσεις εφαρμόζονται; 

Άλλες χειρουργικές επεμβάσεις που μπορεί να εφαρμοστούν είναι:

• Η Πρόσθια αυχενική σωματεκτομή,
• Η Οπίσθια αυχενική πεταλεκτομή και σπονδυλοδεσία,
• Η Αυχενική Δισκοπλαστική όπου γίνεται αλλαγή του δίσκου του αυχένα με Τεχνητό Δίσκο.

Σε γενικές γραμμές οι χειρουργοί της σπονδυλικής στήλης προτιμούν την πρόσθια προσπέλαση για πολλούς λόγους. Κυρίως γιατί προκαλεί λιγότερη διαταραχή της φυσιολογικής ανατομίας και διατηρείται συνήθως η φυσιολογική κυρτότητα της Σπονδυλικής Στήλης.

Λιγότερα ..