Τι είναι το Μηνιγγίωμα Εγκεφάλου;

Σε ποιους ασθενείς εμφανίζεται το Μηνιγγίωμα Εγκεφάλου;

Το Μηνιγγίωμα Εγκεφάλου εμφανίζεται συχνότερα σε ενήλικες 40 έως 70 ετών. Πιο συχνά εμφανίζεται στις γυναίκες παρά στους άνδρες, με αναλογία τρεις προς έναν. Γενικότερα, τα Μηνιγγιώματα είναι οι πιο συχνοί πρωτοπαθείς Όγκοι Εγκεφάλου στους ενήλικες με ποσοστό 39%. Στις Ηνωμένες Πολιτείες η συχνότητα υπολογίζεται περίπου 97 νέα περιστατικά ανά 100.000 γενικού πληθυσμού κάθε χρόνο.

Που εντοπίζονται τα Μηνιγγιώματα Εγκεφάλου;

Τα Mηνιγγιώματα Eγκεφάλου αναπτύσσονται σε διάφορες θέσεις στο κρανίο και είναι προσκολλημένα στην σκληρά μήνιγγα του εγκεφάλου. Συχνότερα ανευρίσκονται κατά μήκος του άνω οβελιαίου κόλπου και στις ραφές του κρανίου. Ανάλογα με την θέση όπου εντοπίζονται διακρίνονται σε:

• Παραοβελιαία και του Δρεπάνου, (Parasagittal, Falcine: 25%). Εντοπίζονται κατά μήκος του άνω οβελιαίου κόλπου, του μετωπιαίου και βρεγματικού λοβού καθώς και στο δρέπανο.
• Της Κυρτότητας του κρανίου (Convexity 19%). Συνήθως σε σχέση με τις ραφές του κρανίου.
• Της Πτέρυγας του Σφηνοειδούς (Sphenoid ridge 17%).
• Υπερεφιππιακά (Suprasellar 9%).
• Του Οπισθίου Κρανιακου Βόθρου (Posterior fossa 8%), όπως είναι το Μηνιγγίωμα Παρεγκεφαλίδας και της Γεφυροπαρεγκεφαλιδικής Γωνίας.
• Οσφρητικά (Olfactory 8%). Εντοπίζονται στην Οσφρητική Αύλακα.
• Του Μέσου Κρανιακού Βόθρου ( Middle fossa 4%).
• Του Σκηνιδίου (Tentorial 3%).

Επίσης, σπανιότερα είναι τα Μηνιγγιώματα του Αποκλίματος, τα Ενδοκοιλιακά, του Ινιακού Τρήματος, τα Ενδοπαρεγχυματικά, το Μηνιγγίωμα του Οπτικού Νεύρου κτλ. Τέλος, εκτός από τα ενδοκρανιακά, υπάρχει και το Μηνιγγίωμα στην Σπονδυλική Στήλη.

Από που προέρχεται το Μηνιγγίωμα Εγκεφάλου;

Το Μηνιγγίωμα Εγκεφάλου προέρχεται από τα κύτταρα της αραχνοειδούς μήνιγγας του εγκεφάλου. Οι μήνιγγες του εγκεφάλου είναι η σκληρά, η αραχνοειδής και η χοριοειδής μήνιγγα (Εικόνα 3). Ο ρόλος τους είναι να περιβάλλουν, να στηρίζουν και να προστατεύουν τα νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού. Γιαυτό το λόγο, το μηνιγγίωμα μπορεί να εμφανισθεί οπουδήποτε στον Εγκέφαλο και στην Σπονδυλική Στήλη.
Συνήθως αναπτύσσεται αργά, πιέζοντας τον νευρικό ιστό (εγκέφαλο, νωτιαίο μυελό, νεύρα) και συχνά επεκτείνεται και στις γειτονικές ανατομικές δομές. Διηθεί και παραμένει προσκολλημένο στην σκληρά μήνιγγα και μερικές φορές προκαλεί αντίδραση του οστού του κρανίου (εξόστωση ή υπερόστωση).

Ποια είναι τα αίτια για το Μηνιγγίωμα Εγκεφάλου;

Η αιτία για το Μηνιγγίωμα Εγκεφάλου είναι ο ανεξέλεγκτος και άναρχος πολλαπλασιασμός ορισμένων κυττάρων στην αραχνοειδή μήνιγγα. Στις αιτίες που προκαλούν τον πολλαπλασιασμό ενοχοποιούνται διάφοροι παράγοντες όπως είναι η ακτινοβολία, οι ορμόνες κτλ.
Η έκθεση στην ιονίζουσα ακτινοβολία αυξάνει τον κίνδυνο για την εμφάνιση του μηνιγγιώματος. Προκαλεί βλάβη στα γονίδια που ελέγχουν την ανάπτυξη των κυττάρων. Ένα παράδειγμα είναι η ακτινοβολία που χορηγείται στην ακτινοθεραπεία για τους όγκους της κεφαλής, του τραχήλου και του εγκεφάλου. Δεν υπάρχουν τεκμηριωμένα στοιχεία σχετικά με την ακτινοβολία από την χρήση κινητού τηλεφώνου.
Τα μηνιγγιώματα παρουσιάζονται συχνότερα στις γυναίκες και υπάρχουν έρευνες που σχετίζουν την ανάπτυξη των μηνιγγιωμάτων με την ορμόνη προγεστερόνη. Επίσης, τα αντισυλληπτικά θεωρείται ότι αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης του μηνιγγιώματος.
Ορισμένες διαταραχές στα γονίδια σχετίζονται με συχνότερη εμφάνιση των μηνιγγιωμάτων. Οι διαταραχές αυτές είτε κληρονομούνται, όπως η Νευροϊνωμάτωση, είτε εμφανίζονται τυχαία. Η Νευροϊνωμάτωση τύπου 2 είναι μια σπάνια κληρονομική διαταραχή του νευρικού συστήματος. Παρουσιάζει υψηλό ποσοστό εμφάνισης όγκων εγκεφάλου, όπως είναι το Μηνιγγίωμα.
Έχει παρατηρηθεί ότι τα Μηνιγγιώματα αναπτύσσονται μετά από χρόνια σε θέσεις όπου υπήρχαν κατάγματα κρανίου ή τραυματισμοί της μήνιγγας. Οι διάφορες μελέτες δεν επιβεβαιώνουν αυτήν την θεωρεία.

Ποια είναι η κληρονομικότητα στο Μηνιγγίωμα Εγκεφάλου;

Στις περισσότερες περιπτώσεις η εμφάνιση των Μηνιγγιωμάτων είναι τυχαία. Σε λίγες μόνο περιπτώσεις το Μηνιγγίωμα σχετίζεται με την κληρονομικότητα, όπως συμβαίνει στην Νευροϊνωμάτωση. Το Μηνιγγίωμα και άλλοι πρωτοπαθείς όγκοι του εγκεφάλου, εμφανίζονται συχνότερα στην γενετική διαταραχή Νευροϊνωμάτωση τύπου ΙΙ.

Ποια είναι η κατάταξη για το Μηνιγγίωμα Εγκεφάλου;     

Το Μηνιγγίωμα Εγκεφάλου ταξινομείται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας με βάση τα κυτταρολογικά ευρήματα, σε διάφορους ιστολογικούς υποτύπους μηνιγγιωμάτων (Πίνακας 1).

Με βάση την κακοήθεια ταξινομούνται περαιτέρω σε 3 βαθμούς κακοήθειας:
1.   Τυπικό Μηνιγγίωμα (Βαθμού Ι). Είναι καλοήθης τύπος, παρουσιάζει τον πιο αργό ρυθμό ανάπτυξης και την μικρότερη πιθανότητα υποτροπής. Το 80% (78-81%) περίπου των μηνιγγιωμάτων είναι καλοήθη.
2.   Άτυπο (Βαθμού ΙΙ). Είναι πιο επιθετικός τύπος με γρήγορη ανάπτυξη και παρουσιάζει μεγαλύτερη τάση υποτροπής μετά το χειρουργείο. Τα άτυπα μηνιγγιώματα αποτελούν περίπου το 17% (15-20%) των περιπτώσεων.
3.   Αναπλαστικό ή Κακόηθες (Βαθμού ΙΙΙ). Παρουσιάζει την πιο επιθετική συμπεριφορά με υψηλά ποσοστά υποτροπής. Αποτελεί το 1 έως 3% των μηνιγγιωμάτων.

 

Πως γίνεται η διάγνωση στο Μηνιγγίωμα Εγκεφάλου;

Η διάγνωση για το Μηνιγγίωμα Εγκεφάλου γίνεται με τις μελέτες απεικόνισης του εγκεφάλου.
Η Μαγνητική Τομογραφία Εγκεφάλου (ή της Σπονδυλικής Στήλης) μπορεί να αναδείξει μια μάζα που συνήθως προσλαμβάνει έντονα το σκιαγραφικό. Είναι σαφώς περιγεγραμμένη, σε επαφή με την μήνιγγα ή το οστό. Η σκληρά μήνιγγα που βρίσκεται σε σχέση με το μηνιγγίωμα, είναι πεπαχυσμένη και ενισχύεται από το σκιαγραφικό μέσο. Αυτή η χαρακτηριστική εικόνα ονομάζεται “το σημάδι της ουράς” (dural tail sign). Το Μηνιγγίωμα συνήθως παρουσιάζει τυπική εικόνα και η Μαγνητική Τομογραφία παρέχει σε υψηλό ποσοστό ακριβή διάγνωση. Βέβαια η ακριβής διάγνωση γίνεται μόνο μετά από βιοψία.
Η Αξονική Τομογραφία Εγκεφάλου θα αναδείξει μάζα που προσλαμβάνει έντονα σκιαγραφικό, σαφώς περιγεγραμμένη σε επαφή με την μήνιγγα ή το οστό. Από την εξέταση λαμβάνουμε πληροφορίες για την οστική συμμετοχή. Δεν επαρκεί για την διάγνωση και την λεπτομερή μελέτη.
Η Ψηφιακή Αγγειογραφία Εγκεφάλου χρησιμοποιείται συχνά σε αγγειοβριθείς όγκους. Επιτρέπει στους γιατρούς να απεικονίσουν τα αιμοφόρα αγγεία του μηνιγγιώματος και όταν χρειάζεται, διενεργείται προεγχειρητικός εμβολισμός των αγγείων του όγκου.

Ποια είναι τα συμπτώματα στο Μηνιγγίωμα Εγκεφάλου;

Τα συχνότερα συμπτώματα που παρουσιάζονται στο Μηνιγγίωμα Εγκεφάλου είναι:

• Κεφαλαλγία, ναυτία, εμετοί, υπνηλία (αυξημένη ενδοκράνια πίεση). Επιδεινώνονται με τον χρόνο ή εμφανίζονται αιφνίδια.
• Επιληπτικές κρίσεις.
• Αδυναμία ή αιμωδίες στα άνω ή στα κάτω άκρα ή και στο πρόσωπο.
• Οπτικές διαταραχές (διπλωπία, θάμβος οράσεως ή οπτικό έλλειμμα κτλ.)
• Διαταραχή στην συμπεριφορά, την διάθεση ή την προσωπικότητα και ψυχιατρικές διαταραχές.
• Διαταραχή της ισορροπίας και της αισθητικότητας.
• Διαταραχή στην ομιλία.
• Απώλεια της όσφρησης, της ακοής, διαταραχές της μνήμης κτλ.

Τα συμπτώματα παρουσιάζονται από την σταδιακή ανάπτυξη του όγκου και την πίεση που ασκεί στον εγκέφαλο. Επειδή το μηνιγγίωμα αναπτύσσεται αργά, παρουσιάζονται σταδιακά με προοδευτική επιδείνωση για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Από ποιους παράγοντες εξαρτάται η θεραπεία για το Μηνιγγίωμα Εγκεφάλου;

Η θεραπεία για το Μηνιγγίωμα Εγκεφάλου εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως είναι:

• Το μέγεθος και η θέση του Μηνιγγιώματος.
• Τα συμπτώματα που προκαλεί.
• Τον ρυθμό της ανάπτυξης του Μηνιγγιώματος και αν είναι καλοήθης ή κακοήθης (επιθετικότητα του όγκου).
• Την ηλικία και την γενική κατάσταση της υγείας του ασθενούς.
• Τις προτιμήσεις του ασθενούς σχετικά με τις πιθανές επιλογές θεραπείας.
• Τους στόχους της θεραπείας.

Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει την Χειρουργική Επέμβαση, την Ακτινοθεραπεία και την Χημειοθεραπεία. Σε αρκετές περιπτώσεις προτείνεται η παρακολούθηση, μια επιλογή που μπορεί να ακολουθήσει ο ασθενής υπό ορισμένες συνθήκες.

Η Παρακολούθηση για το Μηνιγγίωμα Εγκεφάλου.

Η παρακολούθηση συνιστάται όταν ένα μηνιγγίωμα ανακαλύπτεται τυχαία, έχει μικρές διαστάσεις και δεν προκαλεί συμπτώματα. Επίσης, η παρακολούθηση προτείνεται σε ηλικιωμένους ασθενείς ή σε ασθενείς που αρνούνται χειρουργικής θεραπείας. Γίνεται με μαγνητική τομογραφία σε τακτικά χρονικά διαστήματα (συνήθως ανά 6-12 μήνες). Πολλά Μηνιγγιώματα δεν παρουσιάζουν αύξηση του μεγέθους ακόμα και μετά την πάροδο πολλών ετών. Αυτό εξαρτάται από τον βαθμό της κακοήθειας που παρουσιάζει το Μηνιγγίωμα. Εάν σε μεταγενέστερο έλεγχο διαπιστωθεί ότι μεγαλώνει ή προκαλεί συμπτώματα, τότε θα πρέπει να αντιμετωπιστεί.

Ποια είναι η Χειρουργική Αντιμετώπιση για το Μηνιγγίωμα Εγκεφάλου;

H Χειρουργική Επέμβαση για το Μηνιγγίωμα Εγκεφάλου είναι η πιο αποτελεσματική θεραπεία. Προτείνεται στους περισσότερους ασθενείς όταν το Μηνιγγίωμα έχει μεγάλες διαστάσεις ή παρουσιάζει αύξηση του μεγέθους κατά την παρακολούθηση. Επίσης, ανεξάρτητα από το μέγεθος, όταν προκαλεί συμπτώματα.
Η συνήθης επέμβαση για το Μηνιγγίωμα Εγκεφάλου είναι η Kρανιοτομία. Το χειρουργείο γίνεται με τεχνικές μικροχειρουργικής, με την χρήση του χειρουργικού μικροσκοπίου και του συστήματος νευροπλοήγησης. Συχνά οι επεμβάσεις αυτές είναι πολύωρες και μερικές φορές απαιτούνται ιδιαίτερα εξειδικευμένες προσπελάσεις. Ο σκοπός του χειρουργείου είναι η ολική αφαίρεση του Μηνιγγιώματος και σε αυτήν την περίπτωση δεν ακολουθείται από άλλες θεραπευτικές παρεμβάσεις. Δεν είναι πάντοτε δυνατή η ολική αφαίρεση, όπως σε περιπτώσεις που ο όγκος βρίσκεται κοντά σε ευαίσθητες δομές του εγκεφάλου. Τότε ο χειρουργός αφαιρεί το μεγαλύτερο επιτρεπτό μέρος της μάζας του όγκου.

Ποιες είναι οι επιπλοκές στην χειρουργική αφαίρεση για το Μηνιγγίωμα;

Οι επιπλοκές μετά από το χειρουργείο για το Μηνιγίωμα Εγκεφάλου είναι το μετεγχειρητικό αιμάτωμα, η λοίμωξη, τα νευρολογικά ελλείμματα, η επιληψία, το οίδημα εγκεφάλου, οι καρδιολογικές και οι αναπνευστικές επιπλοκές, τα θρομβοεμβολικά επεισόδια και οι επιπλοκές από την γενική αναισθησία. Οι επιπλοκές μπορούν να προκύψουν είτε διεγχειρητικά, είτε μετεγχειρητικά. Εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες, όπως ενδεικτικά αναφέρεται η θέση του Μηνιγγιώματος, η ηλικία και η γενικότερη κατάσταση υγείας του ασθενούς. Προς αποφυγή όλων αυτών των προβλημάτων, ακολουθούνται συγκεκριμένα πρωτόκολλα και εφαρμόζονται νεότερες χειρουργικές τεχνικές. Είναι συνήθης τακτική η χορήγηση αντιβιοτικών, η χρήση της διεγχειρητικής νευροπαρακολούθησης και του χειρουργικού μικροσκοπίου κτλ.

Η Ακτινοθεραπεία για το Μηνιγγίωμα Εγκεφάλου.

Στο Μηνιγγίωμα Εγκεφάλου η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιείται σε διάφορες περιπτώσεις. Χρησιμοποιείται όταν το μηνιγγίωμα παρουσιάζει κακοήθεια (βαθμού ΙΙ και ΙΙΙ) ή όταν παρουσιάζει υποτροπή. Επίσης, χρησιμοποιείται μετεγχειρητικά σε περίπτωση υπολειμματικού όγκου ή για την αντιμετώπιση των ανεγχείρητων Μηνιγγιωμάτων.
Στην ακτινοθεραπεία με τη χρήση της ακτινοβολίας (ακτίνες Χ και άλλες μορφές ακτινοβολίας) επιτυγχάνεται η καταστροφή των κυττάρων του μηνιγγιώματος ή η αναστολή της ανάπτυξης του όγκου. Οι διάφοροι τύποι ακτινοθεραπείας που χρησιμοποιούνται είναι η Στερεοτακτική Aκτινοχειρουργική, η Κλασματική Στερεοτακτική Ακτινοθεραπεία.

Η Στερεοτακτική Aκτινοχειρουργική (Stereotactic radiosurgery, Gamma Knife, CyberΚnife) είναι μια σύγχρονη και ιδιαίτερα αποτελεσματική ακτινοθεραπεία για το Μηνιγγίωμα Εγκεφάλου. Χορηγεί πολλές διαφορετικές δέσμες ακτινοβολίας, υψηλής ενέργειας, οι οποίες επικεντρώνονται με ακρίβεια στον στόχο, δηλαδή στο Μηνιγγίωμα. Με αυτό τον τρόπο μειώνεται η ακτινοβολία στους γειτονικούς υγιείς ιστούς. Χρησιμοποιείται συχνά για την αντιμετώπιση μικρού ή μετρίου μεγέθους μηνιγγίωμα (μικρότερο των 3 εκατοστών). Η Στερεοτακτική Aκτινοχειρουργική αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τα Μηνιγγιώματα και σε πολλά κέντρα αποτελεί την πρώτη θεραπευτική επιλογή. Το ποσοστό ελέγχου της νόσου είναι υψηλότερο του 98% των περιπτώσεων. Όμως, το θεραπευτικό αποτέλεσμα χρειάζεται περισσότερο χρόνο (εβδομάδες, μήνες ή χρόνια) σε σχέση με την χειρουργική αφαίρεση. Έχει λιγότερες παρενέργειες ή επιπλοκές και η θεραπεία ολοκληρώνεται σε μια συνεδρία.

Στην Κλασματική Στερεοτακτική Aκτινοχειρουργική (Fractionated stereotactic radiosurgery, SRT) η ακτινοβολία χορηγείται σε μικρότερες δόσεις και σε περισσότερες συνεδρίες. Χορηγείται σε περιπτώσεις που δεν μπορεί να εφαρμοστεί η ακτινοχειρουργική, όπως σε μεγαλύτερους όγκους ή σε όγκους που βρίσκονται κοντά σε περιοχή όπως είναι το οπτικό νεύρο. Αυτό γίνεται για τον περιορισμό των επιπλοκών της ακτινοθεραπείας στους γειτονικούς υγιείς ιστούς που είναι ευαίσθητοι στην ακτινοβολία.

Η Χημειοθεραπεία για το Μηνιγγίωμα Εγκεφάλου.

Η Χημειοθεραπεία για το Μηνιγγίωμα Εγκεφάλου χρησιμοποιείται σπάνια, σε περιπτώσεις που δεν ανταποκρίνονται στην χειρουργική αντιμετώπιση ή στην ακτινοβολία. Δεν έχει δείξει ακόμα οφέλη και δοκιμάζεται σε ερευνητικές κλινικές. Επειδή οι όγκοι αυτοί έχουν ορμονική συμπεριφορά, οι ερευνητές μελετούν στοχευμένες ορμονικές θεραπείες με αντιπρογεστερονικούς παράγοντες.

Μετά το χειρουργείο του μηνιγγιώματος.

Η συνέχιση της θεραπείας μετά την χειρουργική επέμβαση εξαρτάται από το αποτέλεσμα της ιστολογικής μελέτης. Η παρακολούθηση του ασθενούς συνεχίζεται με την μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου και με τακτικά ραντεβού. Σε περίπτωση που το μηνιγγίωμα είναι χαμηλού βαθμού κακοήθειας (Τυπικό Μηνιγγίωμα, Βαθμού Ι) και έχει γίνει ολική αφαίρεση, δεν απαιτείται περαιτέρω θεραπεία. Εάν ένα μικρό κομμάτι παραμένει μετεγχειρητικά και το Μηνιγγίωμα είναι καλοήθες ο ασθενής παρακολουθείται ή υποβάλλεται σε Στερεοτακτική Ακτινοχειρουργική.
Η μετεγχειρητική ακτινοβολία προτείνεται όταν υπάρχει υπολειμματικός όγκος που δεν αφαιρέθηκε πλήρως. Επίσης, όταν ιστολογική μελέτη αναδείξει κακοήθεια (Άτυπο Βαθμού ΙΙ ή Αναπλαστικό Μηνιγγιώμα Βαθμού ΙΙΙ) και όταν παρουσιάζεται υποτροπή.
Ανάλογα με την περίπτωση η αντιμετώπιση μπορεί να συμπεριλάβει ξανά την χειρουργική επέμβαση, ειδικά στην υποτροπή.

Ποια είναι η πρόγνωση στο Μηνιγγίωμα Εγκεφάλου;

Στο Μηνιγγίωμα Εγκεφάλου η πρόγνωση είναι πολύ καλή με ελάχιστες εξαιρέσεις και εξαρτάται από διάφορους παράγοντες. Ο βαθμός της κακοήθειας και ο ιστολογικός τύπος του όγκου είναι σημαντικοί παράγοντες, αφού ο καλοήθης τύπος παρουσιάζει καλύτερη πρόγνωση. Θετικοί προγνωστικοί δείκτες είναι η ηλικία και η κατάσταση της υγείας του ασθενούς. Όσο νεότερος είναι ο ενήλικας ασθενής, τόσο καλύτερη είναι η πρόγνωση. Επίσης, στο Μηνιγγίωμα Εγκεφάλου η έκβαση είναι καλύτερη όταν επιτυγχάνεται ολική χειρουργική αφαίρεση. Τέλος, σημασία έχει η ανταπόκριση στην ακτινοθεραπεία που μπορεί να ακολουθήσει. Η ακτινοθεραπεία στο Μηνιγγίωμα Εγκεφάλου βελτιώνει σημαντικά την ποιότητα και το προσδόκιμο ζωής των ασθενών.
Η πενταετής επιβίωση στο καλοήθες Μηνιγγίωμα Εγκεφάλου (Τυπικό, Βαθμού Ι) είναι 96%. Για το Άτυπο Μηνιγγίωμα (Βαθμού ΙΙ) το ποσοστό επιβίωσης είναι 82% και για το κακοήθες, ή Αναπλαστικό Μηνιγγίωμα (Βαθμού III), είναι 47%. Το ποσοστό δεκαετούς επιβίωσης για το καλοήθες Μηνιγγίωμα Εγκεφάλου είναι 90%. Σε ασθενείς με κακόηθες η Επιθετικό Μηνιγγίωμα είναι 62%.

Μπορεί το Μηνιγγίωμα Εγκεφάλου να παρουσιάσει υποτροπή;

Το Μηνιγγίωμα Εγκεφάλου έχει την τάση να παρουσιάζει υποτροπή. Μπορεί να επανεμφανιστεί χρόνια ή δεκαετίες μετά από την θεραπεία, ακόμα και όταν γίνεται πλήρης αφαίρεση του όγκου. Ένα ποσοστό περίπου 10-15% υποτροπιάζει τα επόμενα 5 χρόνια. Αυτό μπορεί να συμβεί και σε καλοήθη τύπο. Σε περίπτωση υποτροπής του Μηνιγγιώματος Εγκεφάλου, ο ασθενής μπορεί να χειρουργηθεί εκ νέου. Η υποτροπή όμως μπορεί να εμφανίσει μια πιο επιθετική ή κακοήθη μορφή του μηνιγγιώματος.

 

Αυτός ο ιστότοπος παρέχει γενικές πληροφορίες και καμία πληροφορία δεν προορίζεται ή υπονοείται ότι μπορεί να αντικαταστήσει τις ιατρικές συμβουλές του ιατρού ή να χρησιμοποιηθεί για νομικούς σκοπούς. Σε κάθε περίπτωση συμβουλευτείτε τον Νευροχειρουργό για οποία πάθηση ή θεραπευτική επιλογή μπορεί ο ίδιος να σας προτείνει.

Δείτε την Πολιτική Ορθής Χρήσης Ιστότοπου.